ભારતીય સંસ્કૃતિમાં દરેક તહેવારનો પોતાની રીતે એક વિશિષ્ટ મહત્ત્વ હોય છે. એવું જ એક મહત્વપૂર્ણ અને શુભ દિવસ છે — અખાત્રીજ (અથવા અક્ષય તૃતીયા). અખાત્રીજને હિન્દુ કેલેન્ડરના પ્રમાણે વૈશાખ મહિના ની શુક્લપક્ષની તૃતીયા તારીખે મનાવવામાં આવે છે. આ દિવસે કરવામાં આવેલા તમામ પવિત્ર કાર્યો અને દાનકર્મોનું ફળ કાયમી રહે છે — એટલે જ તેને “અક્ષય” (અજક્ષય – જે ક્યારેય નાશ પામે નહીં) તૃતીયા કહેવામાં આવે છે.
આ બ્લોગમાં આપણે વિગતવાર જાણશું:
-
અખાત્રીજનો ઇતિહાસ અને ધાર્મિક મહત્વ
-
આ દિવસે કરવાના શુભ કાર્યો
-
આ દિવસે શું ન કરવું જોઈએ
-
ઘરમાં કરવામાં આવતી પરંપરાઓ
-
અખાત્રીજની શુભકામનાઓ પાઠવવા માટે મેસેજ અને શુભેચ્છાઓ
Akshaya Tritiya | અખાત્રીજ એટલે શું? (અક્ષય તૃતીયા નો અર્થ)
અક્ષય નો અર્થ થાય છે — જે ક્યારેય નાશ પામતું નથી.
તૃતીયા એટલે ત્રીજ દિવસ.
અખાત્રીજ એ વર્ષનો એવો દિવસ છે, જેનો હિન્દૂ પંચાંગ મુજબ વિક્રમ સંવતના વૈશાખ માસમાં આવે છે. વૈશાખ શુક્લ તૃતીયાને આવતો આ દિવસ ત્રૈતાયુગ અને દ્વાપરયુગના આરંભ દિવસ તરીકે પણ માનવામાં આવે છે.
અખાત્રીજનો ધાર્મિક અને પૌરાણિક મહાત્મ્ય
અખાત્રીજના પવિત્ર દિવસે અનેક ધાર્મિક ઘટનાઓ સાથે જોડાયેલો ઇતિહાસ છે:
1. પરશુરામ જયંતિ:
આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુના છઠ્ઠા અવતાર શ્રી પરશુરામજીનો જન્મ થયો હતો. તેથી અખાત્રીજને પરશુરામ જયંતિ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
2. દ્રૌપદીને અક્ષય પાત્ર મળવું:
મહાભારત પ્રમાણે, જ્યારે પાંડવો વનમાં નિવાસ કરતા હતા, ત્યારે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણે દ્રૌપદીને એક એવું અક્ષય પાત્ર આપ્યું હતું, જેમાંથી અન્ન ક્યારેય ખૂટતું નહોતું. એ ઘટના પણ અખાત્રીજના દિવસે જ ઘટી હતી.
3. ત્રેતાયુગની શરૂઆત:
હિંદુ ધર્મશાસ્ત્રો અનુસાર, ત્રેતાયુગ નું આરંભ પણ અખાત્રીજના દિવસે થયો હતો.
4. ગુંગાટ કરતી દાનશીલતા:
આ દિવસે દરેક પ્રકારના દાન, પુણ્ય અને તપ કરવાનું ઘણું મહત્ત્વ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે કરેલું કોઈપણ પુણ્યનું ફળ “અક્ષય” એટલે કાયમી રહે છે.
Akshaya Tritiya ના દિવસે શું શુભ કાર્ય કરવી જોઈએ?
આ દિવસ શુભ કાર્યો માટે અતિ ઉત્તમ માનવામાં આવે છે. ખાસ કરીને કોઈ પણ કાર્ય માટે મુહૂર્ત ન જોઈએ – કારણ કે આ દિવસ સર્વસિદ્ધી યોગ તરીકે ગણાય છે.
1. નવા વ્યવસાયની શરૂઆત
જો તમે કોઈ નવી દુકાન, ઓફિસ કે વ્યવસાય શરૂ કરવા માંગતા હોવ તો અખાત્રીજ એ શ્રેષ્ઠ દિવસ છે.
2. સોનાં-ચાંદી ખરીદવું
અખાત્રીજના દિવસે સોનાં અને ચાંદી ખરીદવી શુભ માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિન પર ખરીદેલું સોનું સમૃદ્ધિ અને શાંતિ લાવે છે.
3. લગ્ન કાર્ય
ઘણા વિસ્તારમાં અખાત્રીજના દિવસે મંગલ કાર્યક્રમો જેમ કે લગ્ન, સગાઈ વગેરે થાય છે. આ દિવસ “અભૂજ મુહૂર્ત” તરીકે ગણાય છે — એટલે કે કોઈ પણ શુભ કાર્ય કરવા માટે જુદો મુહૂર્ત જોઈવાની જરૂર નથી.
4. ઘર ખરીદવું કે નવું ઘરમાં પ્રવેશ કરવો
જો તમે નવી મિલ્કત ખરીદવા માંગતા હોવ, પ્લોટ કે ફ્લેટના પોસેશન લેવાનું હોય કે ઘરના નરેન્દ્ર માટે શુભ દિવસ જોઈ રહ્યો હોય તો અખાત્રીજ એ શ્રેષ્ઠ દિવસ છે.
5. વ્રત અને ઉપવાસ
આ દિવસે ઘણા શ્રદ્ધાળુઓ ઉપવાસ રાખે છે અને ભગવાન વિષ્ણુ તથા મા લક્ષ્મીની પૂજા કરે છે.
6. દાન કરવું
અખાત્રીજના દિવસે જળ, અનાજ, કપડાં, ચાંપલ, પાત્ર, ગાય દાન વગેરે કરવાથી અનેકગણી શુભફળની પ્રાપ્તિ થાય છે. વિશેષત્વે ગરીબો અને જરૂરિયાતમંદો માટે કરેલું દાન અક્ષય પુણ્ય આપે છે.
આ દિવસે શું ટાળવું જોઈએ?
અખાત્રીજ એ પવિત્ર દિવસ છે, તેથી કેટલાક કાર્ય એ દિવસે ટાળવા યોગ્ય ગણાય છે:
-
માછલી કે માંસાહારી આહાર ન લેવો
-
ઝઘડો કે અપશબ્દો ન બોલવા
-
વૃત્તિમાં ઉગ્રતા કે ક્રોધ ન લાવવો
-
કોઈનો અપમાન કે હાનિ ન કરવી
-
વ્યસન જેવી બાબતો (મદિરાપાન, ધૂમ્રપાન વગેરે) ન કરવી
Akshaya Tritiya દિવસે ઘરમાં કરવામાં આવતી પરંપરાઓ
-
ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા સાથે સાથે મા લક્ષ્મીને ધૂપ, દીપ, ફૂલ, તુલસી સાથે પૂજવી.
-
તુલસીના છોડને પાણી આપવું અને તેની આરતી કરવી.
-
કુટુંબ સાથે ભોજન કરવો અને ખાસ કરીને ગરીબોને અન્ન દાન આપવું.
-
ઘણા ઘરોમાં કેલા, મીઠાઈ, છાશ અને ફળના દાન થાય છે.
-
પાણી ભરેલા ઘડા દાન આપવાનું પણ એક સામાન્ય લોકપ્રિય દાન છે.
Akshaya Tritiya | અખાત્રીજ પર ખાસ જ્ઞાન: શું તમે જાણતા હતા?
-
અખાત્રીજ એ વર્ષના માત્ર થોડા દિવસોમાંનો એક છે જ્યાં અભૂજ મુહૂર્ત હોય છે.
-
ઘણાં ગામડાઓમાં અખાત્રીજના દિવસે છત્રાલીલા, દૂધપાક, લોટોની હોળી, વગેરે લોકસાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો થાય છે.
-
રાજસ્થાન અને ગુજરાતના કેટલાક વિસ્તારોમાં અખાત્રીજને ખેત ખેતીના પ્રારંભ દિવસ તરીકે પણ મનાવવામાં આવે છે.
Akshaya Tritiya Wishes | અખાત્રીજ ની શુભકામનાઓ
તમારા મિત્રો, પરિવારજનો, ગ્રાહકો કે પાત્રોને પાઠવવા માટે અહીં છે કેટલીક સુંદર અખાત્રીજની શુભેચ્છાઓ:
Traditional Wishes:
“અખાત્રીજના પાવન દિવસે ભગવાન વિષ્ણુ અને મા લક્ષ્મી તમારા જીવનમાં અક્ષય સુખ, શાંતિ અને સમૃદ્ધિ લાવે એવી શુભેચ્છા.”
“આ અખાત્રીજ પર દરેક કાર્ય સફળ થાઓ અને તમારા જીવનમાં અખાત પુણ્ય અને સંપત્તિની વરસાત થાય – શુભ અખાત્રીજ!”
Modern Wishes:
“Happy Akshaya Tritiya! May this divine day bring unending happiness, peace, and prosperity in your life.”
“Let your gold shine brighter, but may your karma shine the brightest – Have a blessed Akshaya Tritiya!”
Gujarati Message (SMS/WhatsApp માટે):
“🌼અખાત્રીજના શુભ દિવસે આપને અને આપના પરિવારને અખાત સુખ-સમૃદ્ધિ અને સદભાવના મળે તેવી હાર્દિક શુભેચ્છાઓ🌼”
“📿 ભગવાન પરશુરામના આશીર્વાદથી આ અખાત્રીજ તમારા જીવનમાં નવી ઊંચાઈ લાવે તેવી કામના…!! શુભ અખાત્રીજ 🙏”
FAQ:અખાત્રીજ વિશે પુછાતા સામાન્ય પ્રશ્નો
પ્ર.1: અખાત્રીજ ક્યારે આવે છે?
અખાત્રીજ વૈશાખ શુક્લ તૃતીયા ના દિવસે આવે છે, જે સામાન્ય રીતે એપ્રિલ કે મે મહિનામાં આવે છે. 2025માં આ તહેવાર 30 એપ્રિલના રોજ છે.
પ્ર.2: અખાત્રીજના દિવસે શું ખરીદવું શુભ માનવામાં આવે છે?
આ દિવસે સોનાં, ચાંદી, જમીન, નવો ઘરો કે વાહન જેવી મૂલ્યવાન વસ્તુઓ ખરીદવી અત્યંત શુભ માનવામાં આવે છે.
પ્ર.3: અખાત્રીજને અભૂજ મુહૂર્ત કેમ કહેવાય છે?
કારણ કે આ દિવસે કોઈ પણ શુભ કાર્ય માટે જુદું મુહૂર્ત જોવાની જરૂર નથી — દિવસ પોતે જ અતિ શુભ હોય છે.
પ્ર.4: શું અખાત્રીજના દિવસે લગ્ન શક્ય છે?
હા, ઘણા લોકો અખાત્રીજના દિવસે લગ્ન, સગાઈ અને ઘરની પ્રવેશ પદ્ધતિ કરે છે કારણ કે આ દિવસ સર્વસિદ્ધિ યોગ તરીકે ઓળખાય છે.
પ્ર.5: અખાત્રીજ પર દાનનું શું મહત્વ છે?
આ દિવસે કરેલું દાન ક્યારેય નાશ પામતું નથી એવું માનવામાં આવે છે. આથી જ અખાત્રીજના દિવસે પાણી, અન્ન, કપડાં, ધન અને ધર્મ દાન કરવું ઉત્તમ માનવામાં આવે છે.
નિષ્કર્ષ: અખાત્રીજ – એક સુવર્ણ અવસર
અખાત્રીજ માત્ર ધાર્મિક દિવસ નથી — તે એક એવું પવિત્ર અવસર છે જેમાં આપણને આપણી જીવનશૈલી, વ્યવહાર, અને સંસ્કૃતિ વિશે વિચારવાની તક મળે છે. દરેક કાર્ય માટે શ્રેષ્ઠ સમય હોય છે અને અખાત્રીજ એ શ્રેષ્ઠ દિવસોમાંનો એક છે.
તમારા પરિવાર અને મિત્રો સાથે આ માહિતી અવશ્ય શેર કરો. વધુ આવા લેખો માટે મુલાકાત લો: GujaratiEduHub.com