ગુજરાત રાજ્યના ભાવનગર જિલ્લાના બોટાદ નજીક આવેલું શ્રી કષ્ટભંજન દેવ હનુમાનજી મંદિર, સરંગપુર, ભારતીય હિન્દૂ ધર્મમાં શ્રદ્ધા અને ભક્તિનું પ્રતિક છે. આ મંદિર ન માત્ર તેની આધ્યાત્મિક મહિમા માટે પ્રખ્યાત છે, પણ તેની નિર્માણ શૈલી, સુંદર પરિસર અને દિવ્ય શક્તિઓના લીધે દેશભરમાંથી હજારો ભક્તો અહીં દરરોજ દર્શનાર્થે આવે છે.
આ બ્લોગ પોસ્ટમાં આપણે સરંગપુર મંદિરનો ઈતિહાસ, તેની મહિમા, અહીં થતી ખાસ ઘટનાઓ અને આ મંદિરના આજુબાજુના દર્શનીય સ્થળોની ચર્ચા કરીશું.
શ્રી કષ્ટભંજન દેવ Sarangpur Hanuman Mandir – શ્રદ્ધાનું અદભૂત ધામ
મંદિરનો ઈતિહાસ
સરંગપુર મંદિરનું સ્થાપન વર્ષ 1905 માં મહારાજ શ્રી શાસ્ત્રી યજ્ઞપુરુષદાસજી સ્વામીએ કરાવ્યું હતું. મંદિર શ્રી સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયના વડોદરા ગાદી અનુગામી વડતાલ સંપ્રદાયના મહત્વના મંદિરોમાં ગણાય છે.
મંદિરની સ્થાપનાની પાછળ એક રહસ્યમય અને ભક્તિમય ઘટના છે. એવું કહેવાય છે કે શ્રી ગોપાળાનંદ સ્વામીના આશીર્વાદથી એક વાર ભક્તોએ અહીં હનુમાનજીની પ્રતિમાને જીવંત રીતે હલતી જોયી હતી. આ દિવ્ય ઘટના પછી સરંગપુર મંદિર ખાસ મહત્વ ધરાવતું પવિત્ર સ્થાન બની ગયું.
શ્રી કષ્ટભંજન દેવ હનુમાનજી-Sarangpur Hanuman Mandir
આ મંદિરના મુખ્ય દેવતા છે શ્રી કષ્ટભંજન દેવ હનુમાનજી મહારાજ. “કષ્ટભંજન” અર્થાત્ કષ્ટોનો ભંજન કરનાર. આ નામથી જ સ્પષ્ટ થાય છે કે ભગવાન હનુમાન અહીં ભક્તોની બધાજ પીડાઓ દૂર કરે છે.
આ જગ્યા માટે માન્યતા છે કે અહીંના હનુમાનજી જીવંત છે – એટલે કે કોઈ ભક્ત શરીરિક કે માનસિક પીડાથી પીડાતો હોય, તંત્ર-મંત્ર કે ભૂત-પ્રેત જેવી નકારાત્મક શક્તિઓથી બાધિત હોય, તો અહીં દર્શન અને આરતીમાં હાજર રહેવાથી તેમને શાંતિ અને છૂટકારો મળે છે.
મંદિરની વિશેષતાઓ
1. ભવ્ય સ્થાપત્ય કળા
સરંગપુર મંદિરની શિલ્પકળા અત્યંત સુંદર છે. મંદિરનો મુખ્ય દરવાજો, શીખરો અને આંતરિક ભાગમાં ખરેખર ભવ્ય અને માટી અને પથ્થર પર થયેલ નકશીકામ દર્શન થાય છે. મંદિરની સ્થાપત્ય શૈલી પરંપરાગત હિન્દુ શૈલી સાથે-साथ કેટલીક અદ્યતન રૂપરેખાઓ ધરાવે છે.
2. વિશાળ પરિસર
મંદિરનું સમગ્ર પરિસર લગભગ ૩૦ એકરથી પણ વધુ વિસ્તાર ધરાવે છે. તેમાં પવિત્ર સરોવર, યજ્ઞશાળા, સાધુ આશ્રમ, ભોજનશાળા અને ભક્ત નિવાસ જેવા અનેક સુવિધાજનક સ્થળો છે.
3. ખાસ પૂજાઓ અને આરતીઓ
દરરોજ હનુમાનજી મહારાજની ચાર ટાઈમ આરતી થાય છે. સવારે મંગળ આરતી, પછી શૃંગાર આરતી, સંધ્યાકાળે સાંજ આરતી અને રાત્રે શયન આરતી થાય છે. આરતી દરમિયાન થતો નાદ અને ભક્તોની ભક્તિથી મંદિરનું વાતાવરણ દિવ્ય બની જાય છે.
વિશિષ્ટ તહેવારો અને મેળાઓ
Sarangpur Hanuman Mandir ખાતે વર્ષભર અનેક તહેવારો ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. ખાસ કરીને:
-
હનુમાન જયંતી – વિશાળ ભક્તમંડળ ઉમટી પડે છે. વિશિષ્ટ યજ્ઞ, ભારોભાર ભજન અને રાત્રિ આરતીનું આયોજન થાય છે.
-
રામ નવમી અને દિવાળી – મંદિરની શોભા ખૂબ જ મનમોહક હોય છે.
-
અક્ષય તૃતીયા અને શુભ મંગલવાર – વિશેષ પૂજાઓ થાય છે.
તાંત્રિક બાધા નિવારણ કેન્દ્ર
Sarangpur Hanuman Mandir મંદિરની વિશિષ્ટતા એ છે કે અહીં તાંત્રિક બાધા અને ભૂત-પ્રેત બાધા નિવારણ માટે ખાસ આરતી અને પૂજા વિધિઓ થાય છે.
દર રવિવાર અને મંગળવારના દિવસો ખાસ માનવામાં આવે છે. તે દિવસે ભગવાન હનુમાનજીના ચરણે પોતાના દુઃખો મૂકીને ભક્તો નવો જીવ મેળવી શકે છે, એવી શ્રદ્ધા છે. એવી પણ માન્યતા છે કે મંદિરના પંડિત ખાસ વિધિથી બાધા દૂર કરે છે.
રહેવાની અને ખાવાની વ્યવસ્થા
મંદિર દ્વારા ભક્તો માટે નિઃશુલ્ક ભોજનશાળા અને રહેવાની વ્યવસ્થા પણ ઉપલબ્ધ છે. ભોજનશાળામાં સાદું અને પવિત્ર ભોજન આપવામાં આવે છે. મંદિરના પરિસરમાં ‘ધર્મશાળા’ અને ‘યાત્રિક નિવાસ’ ઉપલબ્ધ છે, જ્યાં આપણે પહેલાથી બુકિંગ કરીને રહી શકીએ છીએ.
સરંગપુર કેવી રીતે પહોંચવું?
સરંગપુર ગામ, બોટાદથી આશરે 10 કિમી દૂર આવેલું છે. અહીં પહોંચવા માટેની મુખ્ય રીતો:
-
ટ્રેન દ્વારા: બોટાદ રેલવે સ્ટેશન નજીકનું મુખ્ય સ્ટેશન છે. ત્યાંથી ટેક્સી કે બસ દ્વારા પહોંચી શકાય છે.
-
બસ દ્વારા: રાજ્ય પરિવહન (GSRTC)ની બસો વડે સરંગપુર સીધી પહોંચી શકાય છે.
-
વ્યક્તિગત વાહન દ્વારા: અમદાવાદ, રાજકોટ, સુરત અને અન્ય શહેરોમાંથી સરંગપુર સુધી સારા રસ્તાઓ દ્વારા સરળતાથી પહોંચી શકાય છે.
શ્રી કષ્ટભંજન હનુમાનજી – દર્શનનો સમય
| શણગાર આરતી | (સોમ, બુધ, ગુરુ, શુક્ર અને રવિ) સવારે 05:45 કલાકે |
| મંગળા આરતી | (શનિ, મંગળ અને પૂનમનાં દિવસે) સવારે 05:30 કલાકે |
| શણગાર આરતી | (શનિ, મંગળ અને પૂનમનાં દિવસે) સવારે 07:00 કલાકે |
| રાજભોગ થાળ | (દર્શન બંધ) સવારે 10:30 થી 11:15 કલાક |
| દર્શન બંધઃ | બપોરે 12:00 થી 3:30 કલાક |
| સંધ્યા આરતીઃ | સાંજે 07:00 કલાકે |
| થાળ | (દર્શન બંધ) સાંજે 07:15 થી 08:15 કલાક |
| શયન | (દર્શન બંધ) રાતે 09:00 થી સવારે 05:30 કલાક |
Source Website Link – https://salangpurhanumanji.org/darshan-timings/
Sarangpur Hanuman Mandir ની આસપાસનાં દર્શનીય સ્થળો
જ્યારે તમે સરંગપુર મંદિરની મુલાકાત લો ત્યારે નજીકના કેટલાક સુંદર અને શાંત સ્થળો પણ જોઈ શકો છો:
-
ગઢડા – સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયનું મહત્વપૂર્ણ મંદિર.
-
વલ્લભીપુર – ઐતિહાસિક શહેર અને સોળમી સદીના Jain મંદિર માટે પ્રસિદ્ધ.
-
વિરપુર – જલારામ બાપાનું જન્મસ્થળ.
-
જૂનાગઢ અને ગિરનાર – પવિત્ર પર્વતો અને જૈન ધર્મના સ્થળો.
શ્રદ્ધા અને ભક્તિનું પરમ સ્થળ
આજની દોડધામ અને ટેન્શનથી ભરેલી દુનિયામાં જો ક્યાંક મનને શાંતિ મળે, તો તે છે આવા પવિત્ર સ્થાનોમાં. શ્રી કષ્ટભંજન દેવ હનુમાનજીનું મંદિર ન માત્ર ભક્તોની શારીરિક પીડા દૂર કરે છે, પણ આધ્યાત્મિક માર્ગ પર પણ દિશા આપે છે.
શાસ્ત્રોમાં કહેવાયું છે કે:
“બજરે હનુમાન જો નામ, દુઃખ કા હો જાય પીજા ખ્વાબ”
અર્થાત્ – જો તમે હનુમાનજીનું સ્મરણ કરો તો દુઃખો દૂર થઇ જાય છે.
નિષ્કર્ષ
શ્રી કષ્ટભંજન દેવ હનુમાનજી મંદિર, સરંગપુર એ ભક્તિ, શાંતિ અને શક્તિનું ત્રિવેણી સંગમ છે. અહીંની શાંતિમય વાતાવરણ, ભવ્યતા અને હનુમાનજી મહારાજનો આશીર્વાદ ભક્તોને એક નવું જીવન આપે છે.
જો તમે આજ સુધી અહીં ગયા ન હોવ તો એક વખત જરૂરથી યાત્રા કરો – અને જો ગયા હોવ તો ફરીથી દર્શન કરી ધન્યતા મેળવો.
જય શ્રી રામ!
જય કષ્ટભંજન દેવ હનુમાનજી!